Sigorta başlangıç yılına göre değişen sosyal güvenlik sistemi, 1994, 08 ve 18 yıllarında çalışmaya başlayanlar için alternatif emeklilik modelleri sunuyor. 3600, 4.500 ve 5400 günlük prim baz alınarak şekillenen sistemlerle, bazı şartları yerine getiren sigortalılar erken yaşta emeklilik hakkı elde edebilecek. Yaş, prim günü ve çalışma süresi gibi unsurlar dikkate alınarak hazırlanan bu yeni sistem, milyonlarca sigortalı için çeşitli emeklilik seçeneklerini mümkün kılıyor.
Giriş tarihine göre emeklilik koşulları tekrar düzenleniyor
Sosyal güvenlik sisteminde yapılan son değişikliklerle, sigorta başlangıç yılına göre şartları tekrar tanımlanıyor. 1994, 2008 ve 2018 yıllarında çalışmaya başlayan sigortalılar için 3600, 4500 ve 5400 prim günü üzerinden erken emeklilik fırsatı sunuluyor. Yaş ve sigortalılık süresi birlikte değerlendirilerek oluşturulan bu sistemler, erken yaşta emeklilik planı yapan vatandaşlara seçenekli sistemler getiriyor.
Farklı yıllar farklı sistemler
Türkiye’de emeklilik sistemi, sigorta giriş tarihine göre şekilleniyor. 1994, 2008 ve 2018 gibi önemli tarihlerde sigortalı olanlar için çeşitli gün sayısıyla kısmi emeklilik fırsatları sunuluyor. SGK sisteminde yer alan bu formüller, primi eksik olan ya da hizmet yılı az olan çalışanlara emeklilik kapısını aralıyor.
94 yılı öncesinde 3600 günle erken emeklilik
09.09.1999 tarihinden önce çalışmaya başlayan kişiler, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü koşullarını tamamladığında kısmi emeklilik hakkı kazanabiliyor. Kadınlarda yaş sınırı elli, erkek sigortalılarda ise 55 olarak belirleniyor. Kesintili çalışma geçmişi olanlar için bu formül avantajlı bir çözüm sunuyor.
2008 yılında işe başlayanlara 4500 günle emeklilik yolu
1999 sonrası sigorta girişi yapılan çalışanlar için erken emeklilik koşulları biraz daha zor. Bu kişiler, 4.500 gün prim ve 25 yıl sigortalılık süresi ile emekli olabiliyor. Kadınlar 58 yaşında, erkekler 60 yaşında emekli olabiliyor. Bu sistem, prim ödemelerini aksatmayan ancak uzun sigortalılık süresine ulaşmakta güçlük yaşayan çalışanlara önemli bir avantaj tanıyor.
2018 ve sonrasında sigorta başlangıcı olanlar için 5400 günlük model
2008 sonrası sigortalı olanlar için en ağır erken emeklilik koşulları geçerli. Bu çalışan kişiler için 5.400 günlük prim ve 25 yıl çalışma süresi gerekli. Kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olma hakkı elde ediyor.
Engelli ve malulen emeklilik seçenekleri
Vergi indirimiyle erken emeklilik
En az yüzde 40 engellilik raporu sahip olan çalışanlar, engelli indirimi hakkı ile yaşa takılmadan emekliliğe hak kazanabiliyor. Prim günü ve çalışma yılı, engellilik oranına göre değişiyor:
– %40–49 arası için 18 yıl ve 4100 gün,
– %50–59 arası için on altı yıl ve 3.700 gün,
– %60 ve üzeri için 15 yıl ve 3.960 gün gerekiyor.
Malulen emeklilikte sağlık raporu şart
Çalışma gücünün %60’ını kaybeden bireyler, sağlık kurulu raporu ile 1.800 gün prim üzerinden malulen emekli olabiliyor. Bu uygulama, sadece iş gücü kaybı kalıcı olan kişiler için geçerli. Emeklilikten sonra çalışma durumunda emekli aylığı kesiliyor.
Engelli çocuğu olan annelere destek
Bakım yükü taşıyan anneler için özel bir avantajlı sistem uygulanıyor. Bu annelerin prim günlerine her yıl için %25 ekleme yapılıyor. Aynı zamanda bu eklenen günler, emeklilik yaş hesabından düşülüyor. Böylece kadınlar daha erken emeklilik fırsatı kazanıyor.
Emeklilik stratejisi nasıl olmalı
-
Emeklilik planınızı, sigorta başlangıç tarihinize göre hesaplayın.
-
Eksik günlerinizi, borçlanma seçenekleriyle tamamlayın.
-
Engel durumunuz varsa, malulen emeklilik gibi özel hakları inceleyin.
-
Çocuğunuz engelliyse, prim artış haklarından yararlanarak emeklilik yaşınızı kısaltabilirsiniz.